================================================================================ HET VAPH IN CIJFERS Eerste jaarhelft 2021 ================================================================================ HET VAPH BLIKT TERUG OP DE EERSTE HELFT VAN 2021 ================================================================================ In dit halfjaarlijkse verslag rapporteren we naar goede gewoonte over de ter beschikking gestelde budgetten, de aanvragen en de afhandeling ervan, over het vergunde zorgaanbod en over de tegemoetkomingen voor hulpmiddelen en aanpassingen. Analyses van de inzet en besteding van de persoonsvolgende budgetten en evoluties bij de vergunde zorgaanbieders worden voorbereid met het oog op het jaarverslag 2021. 1.226 persoonsvolgende budgetten ter beschikking gesteld 25.781 budgethouders PVB 46.113 gebruikers van hulpmiddelen en aanpassingen 17.098 vragen geregistreerd in de prioriteitengroepen 1.603 budgethouders PAB 85 erkende multifunctionele centra 254 vergunde zorgaanbieders 207 aanbieders van RTH PERSOONLIJKE BUDGETTEN ================================================================================ Het VAPH biedt budgetten op maat om niet-rechtstreeks toegankelijke ondersteuning te organiseren en te betalen: * Met het persoonsvolgend budget (PVB) kan een meerderjarige persoon met een handicap zorg en ondersteuning inkopen binnen zijn eigen netwerk, bij vrijwilligers, individuele begeleiders, professionele zorgverleners en bij door het VAPH vergunde zorgaanbieders. * Een persoonlijke-assistentiebudget (PAB) is een budget dat het VAPH geeft om de assistentie voor een kind met een handicap thuis of op school te organiseren en te financieren. Het zorgbudget voor mensen met een handicap (voorheen basisondersteuningsbudget) van de Vlaamse sociale bescherming is bedoeld voor personen met een erkende handicap en een beperkte ondersteuningsnood. Het zorgbudget is een vast bedrag van 300 euro per maand dat uitbetaald wordt door de zorgkassen. De cijfers over het zorgbudget voor mensen met een handicap (basisondersteuningsbudget) zijn terug te vinden op de [website van de Vlaamse sociale bescherming](https://www.zorg-en-gezondheid.be/cijfers). PERSOONSVOLGEND BUDGET ================================================================================ 1.226 persoonsvolgende budgetten ter beschikking gesteld 17.098 vragen geregistreerd in de prioriteitengroepen 1.614 ondersteunings-plannen ingediend en beoordeeld 25.781 budgethouders PVB TER BESCHIKKING GESTELDE PERSOONSVOLGENDE BUDGETTEN ================================================================================ 1.174 persoonsvolgende budgetten ter beschikking gesteld In de eerste helft van 2021 werden in totaal 1174 persoonsvolgende budgetten ter beschikking gesteld. 679 van die budgetten werden ter beschikking gesteld via de automatische-toekenningsgroepen. 267 budgetten werden ter beschikking gesteld via de prioriteitengroepen. Daarnaast kregen ook 228 personen een persoonsvolgend budget in het kader van een bijsturing van correctiefase 2 en nog 22 personen een terbeschikkingstelling in het kader van een PVB na CRZ. Bij de automatische-toekenningsgroepen gaat het om personen die onmiddellijk nood hebben aan ondersteuning. Die personen bevinden zich in een situatie waarin het maatschappelijk verantwoord is om hen onmiddellijk een budget ter beschikking te stellen. Zij doorlopen niet de gewone aanvraagprocedure en krijgen automatisch een budget. Zo bieden we zorggarantie voor personen met de grootste ondersteuningsnood. Personen die niet in aanmerking komen voor de procedure voor automatische toekenning, doorlopen de gewone aanvraagprocedure voor een persoonsvolgend budget. Hun vragen worden ingedeeld in een van de drie prioriteitengroepen. In de prioriteitengroepen geldt een wachttijd. In de eerste helft van 2021 werden 1174 persoonsvolgende budgetten aan 1131 unieke personen ter beschikking gesteld. Ongeveer 38% van de personen die een terbeschikkingstelling kregen, zijn nieuwe budgethouders. 62% had al een persoonsvolgend budget. Een persoon kan namelijk in de loop van de tijd meerdere keren een budget ter beschikking gesteld krijgen. In de meeste gevallen gaat het dan om een verhoging van het eerder ter beschikking gestelde budget of om de vervanging van een tijdelijk budget door een definitieve terbeschikkingstelling. TERBESCHIKKINGSTELLINGEN IN DE AUTOMATISCHE-TOEKENNINGSGROEPEN ================================================================================ Quote: "De meeste terbeschikkingstellingen in de automatische-toekenningsgroepen gingen naar naar personen in een noodsituatie." [Tabel: aantal unieke personen die een terbeschikkingstelling kregen in de eerste helft van 2021, opgesplitst naar reden van terbeschikkingstelling: de automatische-toekenningsgroepen en prioriteitengroepen.][niet opgenomen] In de eerste helft van 2021 kregen 1131 personen een of meer terbeschikkingstellingen. Voor 267 van hen of ongeveer een kwart was dat een terbeschikkingstelling via een prioriteitengroep. Als we geen rekening houden met de terbeschikkingstellingen door de gewijzigde regelgeving, dan blijft ongeveer een derde van de terbeschikkingstellingen gaan om een persoonsvolgend budget aan een persoon in de prioriteitengroepen. Bij beide categorieën kan het voorkomen dat eenzelfde persoon meerdere terbeschikkingstellingen krijgt in de loop van hetzelfde jaar. Daarom is de som van het aantal unieke personen per rij hoger dan het weergegeven totaal en de som van de percentages hoger dan 100%. De cijfers gaan over terbeschikkingstellingen in de eerste helft van 2021, ongeacht of de procedure al eerder gestart was. Er werden 169 tijdelijke budgetten ter beschikking gesteld aan personen in een acute noodsituatie (bijvoorbeeld wanneer het netwerk plots wegvalt). Zij krijgen een tijdelijk budget voor 22 weken. Als er een indicatie is dat er geen oplossing zal zijn voor de noodsituatie na afloop van de 22 weken, dan kan een procedure doorlopen worden om een definitief persoonsvolgend budget aan te vragen. Die aanvraagprocedure moet in principe binnen de 22 weken afgerond worden. Is dat niet haalbaar, dan wordt het tijdelijke budget eenmalig verlengd voor een periode van 12 maanden. Er werden 112 persoonsvolgende budgetten in het kader van zo’n verlenging (tijdelijk PVB na nood) ter beschikking gesteld. Het gaat daarbij ook om verlengingen van budgetten van personen aan wie al in 2020 een persoonsvolgend budget voor een noodsituatie ter beschikking werd gesteld. Daarnaast werden er in de eerste helft van 2021 124 budgetten ter beschikking gesteld aan personen die een definitief budget kregen na een noodsituatie. Ook hier kan het gaan om budgetten van personen aan wie al in 2020 een tijdelijk persoonsvolgend budget na een noodsituatie werd ter beschikking gesteld. Het VAPH stelde 94 budgetten ter beschikking aan personen in een situatie van maatschappelijke noodzaak in de eerste helft van 2021 (bijvoorbeeld wanneer er sprake is van misbruik of ernstige verwaarlozing). 41 personen met een snel degeneratieve aandoening kregen een persoonsvolgend budget ter beschikking gesteld via de spoedprocedure. Er werden 62 budgetten ter beschikking gesteld aan jongvolwassenen die ondersteuning kregen vanuit een multifunctioneel centrum (MFC) voor minderjarigen. Zij hebben ook als meerderjarige nood aan VAPH-ondersteuning. Dat is de procedure zorgcontinuïteit MFC. De meeste van die terbeschikkingstellingen volgen echter op 1 juli na het doorlopen van het laatste schooljaar. Daarnaast zijn er ook jongvolwassenen met een persoonlijke-assistentiebudget (PAB). Zij kunnen via de procedure zorgcontinuïteit PAB een persoonsvolgend budget krijgen om hun ondersteuning verder te zetten, als ze de aanvraagprocedure voor een persoonsvolgend budget doorlopen tussen de leeftijd van 18 en 22 jaar. In de eerste helft van 2021 werden 62 budgetten ter beschikking gesteld via die procedure. EEN DERDE VAN DE PERSONEN DIE EEN TERBESCHIKKINGSTELLING KREGEN VIA EEN PROCEDURE NOODSITUATIE, MAATSCHAPPELIJKE NOODZAAK OF SPOEDPROCEDURE, STONDEN AL IN EEN PRIORITEITENGROEP -------------------------------------------------------------------------------- Het feit dat een groot deel van de terbeschikkingstellingen via de automatische- toekenningsgroepen ging, wil niet zeggen dat er totaal geen impact is voor de personen die wachten op een persoonsvolgend budget in de prioriteitengroepen. 34% van de personen die in de eerste helft van 2021 een terbeschikkingstelling kregen via de procedure noodsituatie, maatschappelijke noodzaak of spoedprocedure, stonden immers al in een prioriteitengroep. De meesten van hen stonden geregistreerd in prioriteitengroep 3. [Tabel: aantal personen met een terbeschikkingstelling via een automatische-toekenningsgroep in 2020 die al dan niet in een prioriteitengroep stonden op 31.12.2020][niet opgenomen] TERBESCHIKKINGSTELLINGEN PER PRIORITEITENGROEP ================================================================================ Quote: "De meeste terbeschikkingstellingen in de prioriteitengroepen gingen naar wachtenden in prioriteitengroep 1." In afwachting van een beslissing rond het uitbreidingsbeleid 2021 werd beslist om al ter waarde van ongeveer 10 miljoen middelen ter beschikking te stellen aan personen uit prioriteitengroep 1. In de eerste helft van 2021 werden op deze manier 267 persoonsvolgende budgetten ter beschikking gesteld. VRAGEN GEREGISTREERD IN DE PRIORITEITENGROEPEN ================================================================================ 17.098 vragen geregistreerd in de prioriteitengroepen Quote: "16.992 personen wachten op (meer) ondersteuning." Op 30 juni 2021 zijn 16.992 personen met in totaal 17.098 vragen geregistreerd in de prioriteitengroepen (eenzelfde persoon kan in twee prioriteitengroepen voorkomen met een hoofd- en een deelvraag naar ondersteuning): * 1.909 vragen in prioriteitengroep 1 * 4.424 vragen in prioriteitengroep 2 * 10.765 vragen in prioriteitengroep 3 Binnen elke prioriteitengroep worden vragen gerangschikt volgens de prioriteringsdatum. Dat is de datum waarop een persoonsvolgend budget werd aangevraagd of herzien. De prioriteringsdatum wordt steeds vermeld in de beslissingsbrief van het VAPH. De eerstvolgende wachtende in elke prioriteitengroep heeft volgende prioriteringsdatum: * prioriteitengroep 1: 08.06.2018 * prioriteitengroep 2: 01.10.2016 * prioriteitengroep 3: 16.01.2002 Eind juni 2021 werd door de Vlaamse Regering het zorginvesteringsplan goedgekeurd. Daarin werd vastgelegd dat alle personen in prioriteitengroep 1 met een vraag van 2020 of eerder in 2021 een terbeschikkingstelling zullen krijgen. Op die manier wordt perspectief geboden aan de mensen met de meest dringende ondersteuningsvragen. AANVRAGEN EN BEOORDELINGEN ================================================================================ 1.614 ondersteunings-plannen ingediend en beoordeeld 1.834 multidisciplinaire verslagen ingediend 1.828 vragen beoordeeld door de VTC Een persoonsvolgend budget moet aangevraagd worden via een ondersteuningsplan persoonsvolgend budget en een multidisciplinair verslag. Dat verslag bevat informatie die nodig is om de handicap, de zorgzwaarte en de dringendheid van de vraag te kunnen beoordelen. De Vlaamse toeleidingscommissie (VTC) beoordeelt vragen naar een persoonsvolgend budget. Het VAPH beslist of een persoonsvolgende budget kan toegewezen worden en neemt, op basis van informatie over de vraag en over de zorgzwaarte, een beslissing over de hoogte van het budget en de prioriteitengroep waarin de vraag ondergebracht kan worden. INGEDIENDE EN BEOORDEELDE ONDERSTEUNINGSPLANNEN ================================================================================ Quote: "Bij ongeveer 85% van de ingediende ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget werd in de eerste helft van 2021 ondersteuning geboden door een medewerker van een dienst ondersteuningsplan of dienst maatschappelijk werk van een ziekenfonds, ondanks de coronamaatregelen." [Grafiek: ingediende en beoordeelde ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget met of zonder hulp van 1 januari 2020 tot en met 30 juni 2020][niet opgenomen] In de eerste helft van 2021 werden 1614 ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget (OP PVB) ingediend: * 21,4% werd ingediend door een dienst ondersteuningsplan (DOP). * 63,5% werd ingediend door of met hulp van een dienst maatschappelijk werk (DMW) van een ziekenfonds. * 9,8% werd ingediend met andere hulp (bijvoorbeeld hulp van een gebruikersorganisatie of iemand uit het netwerk). * 5,3% werd ingediend zonder enige hulp. De versoepelingen van de COVID 19-maatregelen zorgden voor een lichte stijging van het aantal ingediende ondersteuningsplannen in het tweede kwartaal ten opzichte van het eerste kwartaal in 2021. [Tabel: aantal ingediende ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget in de eerste helft van 2021 met onderverdeling per kwartaal][niet opgenomen] Bij het beoordelen van de ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget screent het VAPH eerst of er voldaan werd aan de leeftijds- en verblijfsvoorwaarden om een aanvraag in te dienen. Ook wordt gekeken of alle noodzakelijk vonnissen of volmachten werden toegevoegd. Indien nodig wordt extra informatie opgevraagd. Daarna wordt gecontroleerd of het ingestuurde plan volledig en correct ingevuld is. Alle vragen in het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget worden gecontroleerd op de aanwezigheid van een antwoord en er wordt een mathematische controle uitgevoerd op basis van de vraag naar zorg en ondersteuning. In een deel van de ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget bleken een of meerdere tekstvelden niet ingevuld te zijn. Bij een aantal ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget oversteeg de vraag naar zorg en ondersteuning (ondersteuningsfuncties en -frequenties) het maximum of was de combinatie van de gevraagde zorg en ondersteuning niet mogelijk. Een vraag naar oproepbare permanentie werd bijvoorbeeld vaak gecombineerd met een vraag naar maximale dag- en woonondersteuning. Bij een klein aantal ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget ontbrak een geldige handtekening. Vervolgens wordt het proces van vraagverheldering beoordeeld op basis van de beschrijving ervan in deel 4 van het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget, met uitzondering van de ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget die door een dienst ondersteuningsplan of door een dienst maatschappelijk werk van een ziekenfonds worden ingediend. Indien nodig wordt het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget ter correctie teruggestuurd. Er wordt daarbij voldoende uitgelegd welke informatie ontbreekt, zodat de cliënt zijn ondersteuningsplan persoonsvolgend budget goed kan aanvullen. [Tabel: aantal goedgekeurde ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget in de eerste helft van 2021: met of zonder correctie][niet opgenomen] In totaal werden 1.554 ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget goedgekeurd in de eerste helft van 2021, waarvan 10% goedgekeurd werd nadat een correctie werd opgevraagd. Het indienjaar van het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget was niet relevant voor deze tabel. In de eerste helft van 2021 was slechts in 4 dossiers een verplichte doorverwijzing naar een dienst ondersteuningsplan of een dienst maatschappelijk werk van een ziekenfonds noodzakelijk. [Tabel: gemiddelde doorlooptijd tussen indiening en goedkeuring van ondersteuningsplannen PVB bij het VAPH, in dagen][niet opgenomen] De doorlooptermijn van de indiening van een ondersteuningsplan persoonsvolgend budget tot en met de goedkeuring ervan bedroeg in de eerste helft van 2021 gemiddeld 9,5 dagen. Het gaat daarbij om het gemiddeld aantal dagen tussen het ontvangen van het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget en het versturen van de goedkeuring van het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget, inclusief het wachten op opgevraagde informatie. Dat is opnieuw een daling ten opzichte van de voorgaande jaren. Als er geen gecorrigeerd ondersteuningsplan persoonsvolgend budget moest worden opgevraagd, bedroeg de gemiddelde doorlooptermijn in de eerste helft van 2021 6,5 dagen. Dat is een opnieuw een vermindering van 0,5 dagen ten opzichte van de doorlooptermijn in 2020. INGEDIENDE MULTIDISCIPLINAIRE VERSLAGEN ================================================================================ Voor 1834 dossiers werd een multidisciplinair verslag ingediend. Het multidisciplinair verslag is modulair opgebouwd en bestaat uit de volgende drie modules: * module 'objectivering handicap': objectivering van de aanwezige stoornissen en bijhorende beperkingen en participatieproblemen * module 'objectivering ondersteuningsnood': objectivering van het zorgzwaarteprofiel van de persoon, vastgesteld op basis van een zorgzwaarte-instrument * module 'objectivering dringendheid': objectivering van de dringendheid van de vraag op basis van de onhoudbaarheid van de situatie Onderstaande tabel toont het aantal ingediende modules in de eerste helft van 2021, opgedeeld per type module en per kwartaal. [][niet opgenomen] Het aantal ingediende modules 'objectivering handicap' ligt lager dan de andere modules, omdat die module enkel wordt ingediend voor personen die nog niet eerder erkend werden als persoon met een handicap door het VAPH of voor personen bij wie er sinds hun erkenning een bijkomende handicap werd vastgesteld. De ingediende multidisciplinaire verslagen worden voorgelegd aan de Vlaamse toeleidingscommissie (VTC), die oordeelt over de erkenning van de handicap en de toekenning van een prioriteitengroep. De VTC oordeelt niet over de budgetcategorie: die wordt automatisch bepaald op basis van een combinatie van de gevraagde ondersteuningsfuncties en -frequenties (bepaald op basis van de ondersteuningsvraag in het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget) en het zorgzwaarteprofiel (bepaald op basis van de objectivering van de ondersteuningsnood). Onderstaande tabellen tonen de toegewezen budgetcategorieën van de dossiers waarvoor in de eerste jaarhelft van 2021 een module 'objectivering ondersteuningsnood' werd ingediend. [][niet opgenomen] [][niet opgenomen] BEOORDEELDE AANVRAGEN DOOR DE VTC ================================================================================ In de aanvraagprocedure voor een persoonsvolgend budget beslist de Vlaamse toeleidingscommissie (VTC) voor ieder dossier over de erkenning van de handicap en over de aanwezigheid van maatschappelijke noodzaak (MaNo) en/of de toekenning van een prioriteitengroep (PG). ERKENNING VAN DE HANDICAP -------------------------------------------------------------------------------- In de eerste jaarhelft van 2021 beoordeelde de commissie de erkenning van de handicap in 254 dossiers. Onderstaande tabel toont het resultaat van die beoordeling. [][niet opgenomen] De gemiddelde doorlooptermijn voor de beoordeling van de erkenning van de handicap wordt berekend vanaf de datum van ontvangst van het multidisciplinair verslag tot de beoordeling door de commissie. De gemiddelde doorlooptermijn in de eerste jaarhelft van 2021 bedraagt 77 dagen. PRIORITERING VAN DE VRAAG -------------------------------------------------------------------------------- In de eerste jaarhelft van 2021 beoordeelde de commissie de dringendheid van de vraag in 1574 dossiers. Onderstaande tabel toont het resultaat van die beoordeling. [][niet opgenomen] De gemiddelde doorlooptermijn voor de beoordeling van de dringendheid van de vraag wordt berekend vanaf de datum van ontvangst van het multidisciplinair verslag tot de beoordeling door de commissie. De gemiddelde doorlooptermijn in de eerste jaarhelft van 2021 bedraagt 68 dagen. OPGESTARTE BUDGETHOUDERS ================================================================================ 97,53% van de nieuwe budgethouderszijn opgestart Quote: "De meeste persoonsvolgende budgetten blijven vlot starten." [Grafiek: aandeel opgestarte en niet-opgestarte nieuwe budgethouders in de eerste helft van 2021][niet opgenomen] De meeste van de nieuwe budgethouders (97,53%) zijn gestart. 2,47% was nog niet gestart op de rapporteringsdatum (4 oktober 2021). Dat ligt in het verlengde van vorige jaren. Van de niet-gestarte budgethouders gaf ruim 18% aan het budget niet te zullen starten. Bijna 28% startte niet binnen de opstarttermijn. Het persoonsvolgend budget werd om die reden ook stopgezet. Die dossiers worden door het VAPH individueel opgevolgd. Voor 45% van de nog niet-opgestarte budgethouders geldt bovendien dat zij zich nog binnen de opstarttermijn bevinden op het moment van rapportering. Dat is deels omdat ze nog ruimte hebben binnen de vier maanden opstarttermijn of dat er sprake is van overmacht waardoor de opstarttermijn met vier maanden verlengd werd. Van de personen die startten met het persoonsvolgende budget, deed 98,62% dat binnen de 4 maanden. Liefst 80% van de startende budgethouders deed dat binnen de 2 maanden na de terbeschikkingstelling. Voor 1,38% van de budgethouders geldt dat ze pas na 4 maanden opstarten. Daar speelt vaak een reden van overmacht zoals bijvoorbeeld een lange ziekenhuisopname. Wie een persoonsvolgend budget ter beschikking gesteld krijgt, heeft vier maanden tijd om te starten met het besteden ervan. Het VAPH volgt dat nauwgezet op en contacteert na ongeveer twee maanden de nieuwe budgethouders voor wie nog geen overeenkomst werd geregistreerd. Als uit de contactname blijkt dat de betrokkene problemen ondervindt om de geschikte ondersteuning te vinden en de besteding te starten, dan kan het VAPH hem doorverwijzen naar een bijstandsorganisatie. Indien nodig kan er na contact met een bijstandsorganisatie intensieve bemiddeling aangevraagd worden bij het VAPH. Lukt het echt niet om op te starten binnen de vooropgestelde vier maanden, maar heeft de budgethouder wel de nodige stappen daartoe ondernomen, dan kan een eenmalige verlenging van opnieuw vier maanden worden toegestaan. Als ook die periode verstreken is zonder opstart van het budget, wordt de terbeschikkingstelling gestopt. BESTEDING BUDGETTEN ================================================================================ 25.781 budgethouders PVB Quote: "25.781 budgethouders persoonsvolgend budget (PVB)" [Tabel: spreiding van de ter beschikking gestelde persoonsvolgende budgetten (zorggebonden middelen), referentiedatum 30.06.2021][niet opgenomen] Ten opzichte van 31 december 2021 merken we een stijging van het aantal budgethouders met 382 budgethouders. Verder stellen we vast dat een groot aantal personen aan wie een persoonsvolgend budget werd ter beschikking gesteld in de eerste helft van 2021, ervoor al een (deel- of tijdelijk) persoonsvolgend budget had. Voor de meeste budgethouders geldt nog steeds dat zij hun persoonsvolgend budget vanuit de transitie hebben verkregen. De tabel hierboven deelt de budgetten in per berekende budgetcategorie. Zo kunnen ook de budgetten die vanuit de transitie werden toegekend, worden ingedeeld in een categorie. Die budgetten hebben immers geen budgetcategorie zoals bepaald in de regelgeving, maar hun budget vormt een vertaling van de ondersteuning die genoten werd op het moment van de transitie. Voor de volledigheid geven we ook de evolutie van het aantal budgethouders mee op basis van de terbeschikkingstellingen vanaf 1 januari 2018. Die tonen een consequente stijging van het aantal houders van een persoonsvolgend budget. De daling die we zien op 30 juni 2020, is te wijten aan correctiefase 2. [Tabel: evolutie aantal budgethouders][niet opgenomen] PERSOONLIJKE-ASSISTENTIEBUDGET ================================================================================ 1.603 budgethouders PAB Eind juni 2021 waren er 1603 houders van een persoonlijke-assistentiebudget. Dat is een stijging met meer dan 50% ten opzichte van juni 2020. De kinderen en jongeren worden hieronder ingedeeld naar hun leeftijd op 30 juni 2021. [Tabel: aantal actieve PAB-budgethouders op 30.06.2021 (unieke cliënten)][niet opgenomen] Opgelet: de budgetcategorieën PAB verschillen van de budgetcategorieën PVB. [Tabel: aantal actieve PAB-budgethouders ingedeeld volgens budgetcategorie op 30.06.2021 (unieke cliënten)][niet opgenomen] [Tabel: budgetcategorieën PAB in 2021 (in euro)][niet opgenomen] HULPMIDDELEN ================================================================================ Hulpmiddelen en aanpassingen kunnen een persoon met een handicap helpen om activiteiten waarbij hij moeilijkheden ondervindt, uit te voeren: een traplift om de trap te overbruggen, een beeldschermloep om tekst vergroot te lezen, een trilwekker om gewekt te worden, een aangepaste woning, auto, computer of fiets... Het VAPH geeft tegemoetkomingen voor hulpmiddelen en aanpassingen. Ook voor blindengeleidehonden, incontinentiemateriaal en pedagogische hulp kan een persoon met een handicap bij het VAPH terecht. 46.113 gebruikers van hulpmiddelen en aanpassingen > 25.000 hulpmiddelen en aanpassingen aangevraagd ACTIEVE GEBRUIKERS ================================================================================ 46.113 gebruikers van hulpmiddelen en aanpassingen Quote: "De meeste actieve gebruikers van hulpmiddelen en aanpassingen zijn tussen 18 en 65 jaar oud." [Tabel: aantal actieve gebruikers van hulpmiddelen en aanpassingen per leeftijdscategorie][niet opgenomen] Er zijn 46.113 actieve gebruikers van hulpmiddelen en aanpassingen.* * 4908 personen zijn jonger dan 18 jaar (11%). * 26.878 personen zijn 18 jaar tot 64 jaar (58%). * 14.327 zijn 65 jaar of ouder (31%). *Een actieve gebruiker van hulpmiddelen en aanpassingen is gedefinieerd als een persoon met een handicap die een uitbetaling voor hulpmiddelen en aanpassingen gekregen heeft tussen 1 juli 2011 en 30 juni 2021 en die op 30 juni 2021 nog in leven was. AANVRAGEN EN BESLISSINGEN ================================================================================ 25.000 hulpmiddelen en aanpassingen aangevraagd 16.747 personen hebben in de eerste helft van 2021 een uitbetaling voor hulpmiddelen en aanpassingen (individuele materiële bijstand of IMB) gekregen (rechtstreeks of via derdebetalersysteem). In de eerste helft van 2021 werden 25.654 hulpmiddelen aangevraagd door 11.411 personen. De hulpmiddelen worden gebundeld in de refertelijst. De refertelijst geeft een overzicht van de tegemoetkomingen (refertebedragen) voor verschillende veelgevraagde hulpmiddelen en aanpassingen met de bijhorende refertetermijnen. Er zijn 8.013 beslissingen verstuurd naar 6.473 personen, waarvan 1.505 weigeringen. Het lager aantal beslissingen in vergelijking met vorig jaar is te verklaren door het vroeger versturen van de verlengingen van het incontinentieforfait (in december 2020). Dit zijn de belangrijkste veranderingen in de eerste helft van 2021 voor het hulpmiddelenbeleid in Vlaanderen: * Vanaf 9 mei 2021 werd de eenvoudige aanvraagprocedure voor hulpmiddelen en aanpassingen uitgebreid. Tegemoetkoming voor herstellingskosten moeten daardoor niet langer door de bijzondere bijstandscommissie worden behandeld. Ook de hernieuwing van een hulpmiddel of aanpassing die in het verleden al werd vergoed door het agentschap, hoeft nu niet langer via een multidisciplinair team te worden aangevraagd. De formulieren die het VAPH aanbiedt voor die aanvragen, werden aangepast en verbeterd waar mogelijk. Personen met een handicap worden daardoor opnieuw iets minder afhankelijk van anderen voor het aanvragen van een vergoeding voor noodzakelijke hulpmiddelen en aanpassingen en anderzijds wordt de workload van MDT's iets gereduceerd. * Op 1 juni werden de refertelijst en de hulpmiddelenfiches aangepast voor een uiteenlopend gamma van hulpmiddelen en aanpassingen. Enkele voorbeelden: uitbreidingen of verduidelijkingen van omschreven doelgroepen voor bepaalde hulpmiddelen, verbeterde tegemoetkomingen, toevoegingen van nieuwe referterubrieken (vb. autoaanpassingen en herstelbudget voor signaleringssystemen) enzovoort. ORGANISATIES ================================================================================ Het VAPH registreert, erkent, vergunt en subsidieert verschillende diensten en organisaties om ondersteuning op maat te bieden aan personen met een handicap. 85 multifunctionele centra 254 vergunde zorgaanbieders 207 aanbieders van rechtstreeks toegankelijke hulp 87 groenezorginitiatieven 5 bijstandsorganisaties 5 diensten ondersteuningsplan 20 vrijetijdszorgorganisaties 4 observatie-, diagnose- en behandelingsunits 3 residentiële units geïnterneerden 3 dagondersteuning in gevangenis 73 directe financiering geïnterneerden 22 geregistreerde ouderinitiatieven 5 gebruikers-verenigingen met informatieloket 96 multidisciplinaire teams 17 aanbieders wooninfrastructuur MULTIDISCIPLINAIRE TEAMS ================================================================================ 96 multidisciplinaire teams Er is een multidisciplinairteam(MDT) minder dan in 2020. Dat komt door eenstopzetting. Een multidisciplinair team is een dienst die personen met een (vermoeden van) handicap bijstaat bij de aanvraag voor ondersteuning bij het VAPH. Elk multidisciplinair team heeft zijn eigen specialisatie, zoals begeleiding of opvang voor minderjarigen, het aanvragen van een persoonsvolgend budget voor meerderjarigen of voor hulpmiddelen voor minder- en/of meerderjarigen. Een beperkt aantal teams is bovendien gespecialiseerd in specifieke handicaps. Een multidisciplinair team kan een basiserkenning hebben en mag dan multidisciplinaire verslagen opmaken voor vragen voor een persoonsvolgend budget (PVB). Boven op de basiserkenning kan het multidisciplinair team een specifieke erkenning hebben zoals een erkenning individuele materiële bijstand (IMB) of een erkenning huurhulpmiddelen bij snel degeneratieve aandoeningen. MULTIFUNCTIONELE CENTRA ================================================================================ 85 erkende multifunctionele centra In de eerste jaarhelft van 2021 waren er 85 erkende multifunctionele centra. Dat zijn er 3 minder dan eind 2020. Dat komt omdat 2 multifunctionele centra stopten door een reconversie van punten MFC naar rechtstreeks toegankelijke hulp en 1 multifunctioneel centrum door een fusie. Multifunctionele centra hebben de opdracht om flexibele, vraaggestuurde trajecten aan te bieden voor minderjarige personen met een handicap. In de eerste helft van 2021 hebben 8854 cliënten gebruik gemaakt van de ondersteuning van een multifunctioneel centrum. [Tabel: aantal cliënten in de multifunctionele centra per provincie (op basis van domicilie), per leeftijdscateogrie eerste jaarhelft 2021][niet opgenomen] De grootste groep van gebruikers is tussen de 12 en 17 jaar. Een multifunctioneel centrum kan cliënten opnemen en ondersteunen tot en met de leeftijd van 21 jaar. Als er voldaan wordt aan een aantal voorwaarden, kan de ondersteuning tot en met de leeftijd van 25 jaar verdergezet worden. [Tabel: aantal personen dat gebruik maakte van de verschillende ondersteuningsfuncties in een MFC in de eerste helft van 2021][niet opgenomen] VERGUNDE ZORGAANBIEDERS ================================================================================ 254 vergunde zorgaanbieders In de eerste jaarhelft van 2021 vergunde het VAPH 1 nieuwe zorgaanbieder. Op 30 juni 2021 waren er in totaal 254 vergunde zorgaanbieders. Vergeleken met het jaarverslag van 2020 zijn er drie vergunde zorgaanbieders minder. Dat is het gevolg van fusies en overdrachten van beheer. Een vergunde zorgaanbieder is een zorgaanbieder bij wie meerderjarige personen met een handicap terechtkunnen voor niet-rechtstreeks toegankelijke zorg of ondersteuning. Die zorg en ondersteuning kan betaald worden met het persoonsvolgend budget. De vergunde zorgaanbieders hebben een vergunning van het VAPH om zorg en ondersteuning te bieden. Enkel zorgaanbieders die kwalitatieve zorg en ondersteuning aanbieden, kunnen een vergunning krijgen van het VAPH. Ze moeten daarvoor voldoen aan bepaalde kwaliteitseisen. AANBIEDERS VAN RECHTSTREEKS TOEGANKELIJKE HULP ================================================================================ 207 aanbieders van rechtstreeks toegankelijke hulp Op 30 juni 2021 waren er 207 erkende aanbieders van rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH), goed voor 83.772,86 personeelspunten (minder- en meerderjarigen). Daarvan zijn 7759,68 personeelspunten toegekend voor RTH-kortverblijf. Naast kortverblijf zijn er 746,70 personeelspunten voor RTH-begeleid werken voor schoolverlaters in het kader van het project Geïntegreerd Breed Onthaal toegekend en 1990,31 personeelspunten voor globale individuele ondersteuning voor minderjarigen (GIO). In de eerste helft van 2021 waren er 218 aanbieders van rechtstreeks toegankelijke hulp die ondersteuning boden aan ongeveer 23.021 cliënten, waarvan 10.281 minderjarigen en 12.740 meerderjarigen. Niet elke aanbieder van rechtstreeks toegankelijke hulp beschikt over een erkenning voor RTH. Er zijn ook niet-erkende aanbieders die punten afnemen van een erkende aanbieder. Daardoor is het aantal RTH-aanbieders hoger dan het aantal diensten dat over een erkenning beschikt. Enkel personen met een (vermoeden van) handicap die nog geen beroep doen op een persoonsvolgend budget, kunnen gebruik maken van rechtstreeks toegankelijke hulp, met een maximum van 8 punten op jaarbasis. Die kunnen ingezet worden voor een of meerdere ondersteuningsfuncties. [Tabel: overzicht van het aantal personen per gebruikte ondersteuningsfunctie in de eerste helft van 2021][niet opgenomen] In totaal werden in 2020 23.021 personen ondersteund via rechtstreeks toegankelijke hulp. Als de aantallen in de bovenstaande tabel opgeteld worden, is de som groter dan 23.021. Dat is omdat een persoon van verschillende ondersteuningsfuncties gebruik gemaakt kan hebben. [Tabel: aantal gebruikers RTH eerste helft 2021 per leeftijdscategorie][niet opgenomen] [Tabel: overzicht van het aantal RTH-gebruikers in eerste helft 2021 per provincie o.b.v.domicilie van de cliënt][niet opgenomen] Daarnaast is er ook kortverblijf. Dat is een overnachting bij een RTH-aanbieder waaraan eventueel een dag dagopvang kan gekoppeld worden. Die capaciteit is bedoeld voor personen die op 1 januari 2017 de overstap maakten naar een persoonsvolgend budget en bij wie voor de bepaling van het budget werd rekening gehouden met minder dan 60 nachten woonondersteuning. In dat geval wordt het kortverblijf rechtstreeks gefinancierd door het VAPH. In de eerste helft van 2021 kregen 379 personen op die manier ondersteuning via kortverblijf. Tot slot kregen 402 personen in de eerste helft van 2021 globale individuele ondersteuning. Dat aantal is eerder beperkt omdat die ondersteuningsfunctie nog niet lang is opgestart. Het gaat om laagdrempelige en snel inzetbare hulp in de gewone kinderopvang en/of school zodat kinderen met en zonder specifieke zorgbehoeften samen kunnen participeren. Er wordt ingezet op jonge kinderen met een (vermoeden van) handicap tot en met het eerste leerjaar. Kinderen kunnen gebruik maken van maximaal 4 RTH-punten op jaarbasis, die los staan van de 8 punten waar elk kind met een (vermoeden van) handicap gebruik van kan maken binnen rechtstreeks toegankelijke hulp. GROENEZORGINITIATIEVEN ================================================================================ 87 groenezorginitiatieven Op 30 juni 202 waren er 87 groenezorginitiatieven geregistreerd. Een groenezorginitiatief is een initiatief van een bedrijf, vereniging of particulier waarin activiteiten van land- of tuinbouwproductie of andere activiteiten die betrekking hebben op de omgang met planten of dieren, deel uitmaken van de dagactiviteiten voor mensen uit kwetsbare groepen. De activiteiten gebeuren onder begeleiding. Voorbeelden van een groenezorginitiatief zijn een zorgboerderij, een dierenasiel, een dierenpension en een belevingshoeve. Ondersteuning door een groenezorginitiatief kan enkel betaald worden via het cashsysteem van het persoonsvolgend budget. In de eerste jaarhelft van 2021 sloten 100 houders van een persoonsvolgend budget 150 cashovereenkomsten met groenezorginitiatieven. Een houder van een persoonlijke-assistentiebudget (PAB) kan vanaf nu ook een overeenkomst met een groenezorginitiatief sluiten. In de eerste jaarhelft van 2021 hebben 13 houders van een persoonlijke-assistentiebudget 16 overeenkomsten gesloten bij een groenezorginitiatief. OUDERINITIATIEVEN ================================================================================ 22 ouderinitiatieven Ouderinitiatieven zijn initiatieven van ouders en/of andere familieleden tot de tweede graad van personen met een handicap die zorg en ondersteuning willen organiseren voor een groep van maximaal 15 personen met een handicap met en zonder persoonsvolgend budget en die zich kunnen zich laten registreren bij het VAPH. Het persoonsvolgend budget (PVB) kan bij een geregistreerd ouderinitiatief besteed worden. Het kan enkel in cash ingezet worden. Ouderinitiatieven moeten zich laten registreren als er collectieve ondersteuning wordt aangeboden. Op 30 juni 2021 waren 22 ouderinitiatieven geregistreerd bij het VAPH (7 nieuwe registraties in de eerste helft van 2021). Zij hadden in de loop van de eerste helft van 2021 44 gebruikers met 54 cashovereenkomsten. Voor het persoonlijke-assistentiebudget (PAB) waren dat 3 overeenkomsten bij 3 gebruikers. GEïNTERNEERDEN ================================================================================ 3 residentiële units geïnterneerden 3 vergunde zorgaanbieders organiseren een residentiële unit voor geïnterneerde personen met een handicap. Op 30 juni 2021 zijn zij samen erkend voor in totaal 50 plaatsen. 3 dagondersteuning in gevangenis 3 vergunde zorgaanbieders bieden dagondersteuning aan personen met een handicap in de gevangenis. In totaal zijn de 3 organisaties erkend voor 1647 personeelspunten. 73 directe financiering geïnterneerden 73 vergunde zorgaanbieders zijn geregistreerd in het kader van de directe financiering voor geïnterneerde personen met een handicap. In de eerste jaarhelft van 2021 werden 38 aanvragen van personen met een handicap voor de doelgroep geïnterneerden ingediend. 32 aanvragen werden goedgekeurd, 2 aanvragen werden stopgezet (1 wegens een onvolledig aanvraagdossier en 1 op vraag van de aanvrager zelf) en 4 aanvragen zijn nog lopende. Het gaat in totaal om 6 aanvragen voor de residentiële opvang van geïnterneerden en 32 aanvragen voor de directe financiering. Nog eens 6 geïnterneerden kregen in de eerste jaarhelft van 2021 een goedkeuring voor de directe financiering van een aanvraag die ze in 2020 deden. Tussen 1 januari en 30 juni 2021 werden 22 opnames via deze procedure gerealiseerd: 3 geïnterneerden vonden een plaats in de residentiële units voor geïnterneerde personen met een handicap en 19 geïnterneerden konden terecht bij een vergunde zorgaanbieder. De begeleiding van 5 geïnterneerden bij een vergunde zorgaanbieder werden in de eerste jaarhelft van 2021 gestopt: 1 op vraag van de geïnterneerde, 3 vanwege een terugkeer naar een beveiligde setting en 1 door overlijden. In de residentiële units voor geïnterneerden werden 2 begeleidingen stopgezet tijdens die periode. WOONINFRASTRUCTUUR ================================================================================ 17 erkende wooninfrastructuur Het VAPH erkent 17 verenigingen organisaties die wooninfrastructuur ter beschikking stellen aan personen met een handicap. Dat is 1 vereniging meer dan vorig jaar. EXTRA MIDDELEN ================================================================================ Quote: "Het zorginvesteringsplan zorgt voor perspectief voor alle mensen in prioriteitengroep 1." In de meerjarenbegroting die opgemaakt werd bij de start van de nieuwe Vlaamse Regering in 2019, werd een extra recurrent budget van 270 miljoen euro voorzien in de periode 2020-2024. In 2020 werd al 40 miljoen euro extra geïnvesteerd. De overige 230 miljoen euro is door de Vlaamse Regering beschikbaar gemaakt vanaf 2021. Met de inzet van die middelen wil de Vlaamse Regering perspectief bieden aan personen met een handicap met de meest dringende vragen. Daartoe werd het zorginvesteringsplan goedgekeurd. Boven op de middelen uit het uitbreidingsbeleid voorziet het Vlaamse Intersectoraal Akkoord 6 (VIA 6) 19,6 miljoen euro extra middelen voor de uitbreiding van de rechtstreeks toegankelijke hulpverlening. Van de uitbreidingsmiddelen zal de komende jaren 2 miljoen euro gebruikt worden om de groeiende noden aan hulpmiddelen en woningaanpassingen op te vangen. Nog eens 1 miljoen euro wordt voorzien voor bijkomende leden en betere vergoeding van de bijstandsorganisaties. Daarnaast wordt een budget van 15 miljoen euro voorbehouden voor de bijkomende kosten die gepaard zullen gaan met de inkanteling van de internaten met permanente openstelling en de medisch pedagogische instituten van het gemeenschapsonderwijs in het beleidsdomein Welzijn. Van de overige middelen gaat 15% naar ondersteuning voor minderjarigen en 85% naar ondersteuning voor meerderjarigen. De middelen voor minderjarigen worden voornamelijk ingezet om bijkomende persoonlijke-assistentiebudgetten en persoonsvolgende convenants toe te kennen. Het budget voor meerderjarigen wordt ingezet voor bijkomende persoonsvolgende budgetten. Samen met de middelen die vrijkomen door uitstroom, zorgen die uitbreidingsmiddelen ervoor dat we steeds onmiddellijk een persoonsvolgend budget kunnen ter beschikking stellen voor wie voldoet aan de criteria voor automatische toekenning. Ook zullen alle mensen in prioriteitengroep 1 met een prioriteringsdatum in 2020 of vroeger hun persoonsvolgend budget ter beschikking gesteld krijgen. Ook de komende jaren streven we ernaar om de wachttijd in prioriteitengroep 1 te beperken tot maximaal 18 maanden.