================================================================================ HET VAPH IN CIJFERS Eerste jaarhelft 2022 ================================================================================ HET VAPH BLIKT TERUG OP DE EERSTE HELFT VAN 2022 ================================================================================ In dit halfjaarlijkse verslag rapporteren we naar goede gewoonte over de ter beschikking gestelde budgetten, de aanvragen en de afhandeling ervan, over het vergunde zorgaanbod en over de tegemoetkomingen voor hulpmiddelen en aanpassingen. Analyses van de inzet en besteding van de persoonsvolgende budgetten en evoluties bij de vergunde zorgaanbieders worden voorbereid met het oog op het jaarverslag 2022. 927 persoonsvolgende budgetten ter beschikking gesteld 27.384 budgethouders PVB 45.638 gebruikers van hulpmiddelen en aanpassingen 16.717 vragen geregistreerd in de prioriteitengroepen 1.722 budgethouders PAB 82 erkende multifunctionele centra 256 vergunde zorgaanbieders 203 aanbieders van RTH PERSOONLIJKE BUDGETTEN ================================================================================ Het VAPH biedt budgetten op maat om niet-rechtstreeks toegankelijke ondersteuning te organiseren en te betalen: * Met het persoonsvolgend budget (PVB) kan een meerderjarige persoon met een handicap zorg en ondersteuning inkopen binnen zijn eigen netwerk, bij vrijwilligers, individuele begeleiders, professionele zorgverleners en bij door het VAPH vergunde zorgaanbieders. * Een persoonlijke-assistentiebudget (PAB) is een budget dat het VAPH geeft om de assistentie voor een kind met een handicap thuis of op school te organiseren en te financieren. Het zorgbudget voor mensen met een handicap (voorheen basisondersteuningsbudget) van de Vlaamse sociale bescherming is bedoeld voor personen met een erkende handicap en een beperkte ondersteuningsnood. Het zorgbudget is een vast bedrag van 300 euro per maand dat uitbetaald wordt door de zorgkassen. De cijfers over het zorgbudget voor mensen met een handicap (basisondersteuningsbudget) zijn terug te vinden op de [website van de Vlaamse sociale bescherming](https://www.zorg-en-gezondheid.be/cijfers). PERSOONSVOLGEND BUDGET ================================================================================ 927 persoonsvolgende budgetten ter beschikking gesteld 16.717 vragen geregistreerd in de prioriteitengroepen 1.750 ondersteunings-plannen ingediend en beoordeeld 27.384 budgethouders PVB TER BESCHIKKING GESTELDE PERSOONSVOLGENDE BUDGETTEN ================================================================================ 927 persoonsvolgende budgetten ter beschikking gesteld In de eerste jaarhelft van 2022 werden in totaal 915 persoonsvolgende budgetten ter beschikking gesteld. 649 van die budgetten werden ter beschikking gesteld via de automatische-toekenningsgroepen. 266 budgetten werden ter beschikking gesteld via de prioriteitengroepen. Daarbovenop waren er ook nog eens 12 terbeschikkingstellingen aan mensen die eerder via de procedure voor geïnterneerden een terbeschikkingstelling kregen en nu een gewijzigd budget ontvingen nadat ze nogmaals de toeleidingsprocedure doorliepen. Bij de automatische-toekenningsgroepen gaat het om personen die onmiddellijk nood hebben aan ondersteuning. Die personen bevinden zich in een situatie waarin het maatschappelijk verantwoord is om hen onmiddellijk een budget ter beschikking te stellen. Zij doorlopen niet de gewone aanvraagprocedure en krijgen automatisch een budget. Zo bieden we zorggarantie voor personen met de grootste ondersteuningsnood. Op jaarbasis gebeuren de meeste automatische terbeschikkingstellingen gewoonlijk in het kader van de overgang van minderjarigenondersteuning in een multifunctioneel centrum naar een persoonsvolgend budget als meerderjarige. De meeste van die budgetten worden echter pas in juli toegekend. Personen die niet in aanmerking komen voor de procedure voor automatische toekenning, doorlopen de gewone aanvraagprocedure voor een persoonsvolgend budget. Hun vragen worden ingedeeld in een van de drie prioriteitengroepen. In de prioriteitengroepen geldt een wachttijd. In de eerste jaarhelft van 2022 werden 927 persoonsvolgende budgetten aan 892 unieke personen ter beschikking gesteld. Ongeveer 54 % van de personen die een terbeschikkingstelling kregen, zijn nieuwe budgethouders. 46 % had al een persoonsvolgend budget. Een persoon kan namelijk in de loop van de tijd meerdere keren een budget ter beschikking gesteld krijgen. In de meeste gevallen gaat het dan om een verhoging van het eerder ter beschikking gestelde budget of om de vervanging van een tijdelijk budget door een definitieve terbeschikkingstelling. TERBESCHIKKINGSTELLINGEN PER REDEN ================================================================================ [Tabel: aantal unieke personen die een terbeschikkingstelling kregen in 2022, opgesplitst naar reden van terbeschikkingstelling: de automatische-toekenningsgroepen en prioriteitengroepen.][niet opgenomen] In de eerste jaarhelft van 2022 kregen 892 personen een of meer terbeschikkingstellingen. Zowel bij de automatische-toekenningsgroepen als bij de prioriteitengroepen kan het voorkomen dat eenzelfde persoon meerdere terbeschikkingstellingen krijgt in de loop van hetzelfde jaar. Daarom is de som van het aantal unieke personen per rij hoger dan het weergegeven totaal en de som van de percentages hoger dan 100 %. De cijfers gaan over terbeschikkingstellingen in de eerste jaarhelft van 2022, ongeacht of de aanvraagprocedure al eerder gestart was. Er werden 178 tijdelijke budgetten ter beschikking gesteld aan personen in een acute noodsituatie (bijvoorbeeld wanneer het netwerk plots wegvalt). Zij krijgen een tijdelijk budget voor 22 weken. Als er een indicatie is dat er geen oplossing zal zijn voor de noodsituatie na afloop van de 22 weken, dan kan een procedure doorlopen worden om een definitief persoonsvolgend budget aan te vragen. Die aanvraagprocedure moet in principe binnen de 22 weken afgerond worden. Is dat niet haalbaar, dan wordt het tijdelijke budget eenmalig verlengd voor een periode van 12 maanden. Er werden 107 persoonsvolgende budgetten in het kader van zo'n verlenging (tijdelijk PVB na nood) ter beschikking gesteld. Daarnaast werden er in de eerste helft van 2022 113 budgetten ter beschikking gesteld aan personen die een definitief budget kregen na een noodsituatie. Het VAPH stelde 83 budgetten ter beschikking aan personen in een situatie van maatschappelijke noodzaak in de eerste jaarhelft van 2022 (bijvoorbeeld wanneer er sprake is van misbruik of ernstige verwaarlozing). 57 personen met een snel degeneratieve aandoening kregen een persoonsvolgend budget ter beschikking gesteld via de spoedprocedure. Er werden 64 budgetten ter beschikking gesteld aan jongvolwassenen die ondersteuning kregen door een multifunctioneel centrum (MFC) voor minderjarigen. Zij hebben ook als meerderjarige nood aan VAPH-ondersteuning. Als zij aan de nodige voorwaarden voldoen, komen zij in aanmerking voor een automatische terbeschikkingstelling van een persoonsvolgend budget na jeugdhulp dat berekend werd op basis van de ondersteuning die zij kregen vanuit het MFC. Daarnaast zijn er ook jongvolwassenen met een persoonlijke-assistentiebudget (PAB). Zij kunnen na het doorlopen van de procedure PVB in aanmerking komen voor een automatische terbeschikkingstelling van een persoonsvolgend budget na jeugdhulp dat berekend werd op basis van hun PAB. In de eerste helft van 2022 werden 46 budgetten ter beschikking gesteld via die procedure. Er werden 12 terbeschikkingstellingen gegeven aan mensen die eerder via de procedure voor geïnterneerden een terbeschikkingstelling kregen en nu een gewijzigd budget ontvingen nadat ze nogmaals de toeleidingsprocedure doorliepen. EEN DERDE VAN DE PERSONEN DIE EEN TERBESCHIKKINGSTELLING KREGEN VIA EEN PROCEDURE NOODSITUATIE, MAATSCHAPPELIJKE NOODZAAK OF SPOEDPROCEDURE, STOND AL IN EEN PRIORITEITENGROEP. -------------------------------------------------------------------------------- Het feit dat een groot deel van de terbeschikkingstellingen via de automatische- toekenningsgroepen ging, wil niet zeggen dat er totaal geen impact is voor de personen die wachten op een persoonsvolgend budget in de prioriteitengroepen. 29% van de personen die in de eerste helft van 2022 een terbeschikkingstelling kregen via de procedure noodsituatie, maatschappelijke noodzaak of spoedprocedure, stonden immers al in een prioriteitengroep. De meesten van hen stonden geregistreerd in prioriteitengroep 3. [Tabel: aantal personen met een terbeschikkingstelling via een automatische-toekenningsgroep in de eerste helft van 2022 die al dan niet in een prioriteitengroep stonden op 31.12.2021][niet opgenomen] VRAGEN GEREGISTREERD IN DE PRIORITEITENGROEPEN ================================================================================ 16.717 vragen geregistreerd in de prioriteitengroepen Quote: "16.680 personen wachten op (meer) ondersteuning." Op 30 juni 2022 zijn 16.680 personen met in totaal 16.717 vragen geregistreerd in de prioriteitengroepen (eenzelfde persoon kan in twee prioriteitengroepen voorkomen met een hoofd- en een deelvraag naar ondersteuning): * 500 vragen in prioriteitengroep 1 * 5737 vragen in prioriteitengroep 2 * 10.480 vragen in prioriteitengroep 3 Binnen elke prioriteitengroep worden vragen gerangschikt volgens de prioriteringsdatum. Dat is de datum waarop een persoonsvolgend budget werd aangevraagd of herzien. De prioriteringsdatum wordt steeds vermeld in de beslissingsbrief van het VAPH. De eerstvolgende wachtende in elke prioriteitengroep heeft volgende prioriteringsdatum: * prioriteitengroep 1: 01.04.2021 * prioriteitengroep 2: 01.10.2016 * prioriteitengroep 3: 16.01.2002 Eind juni 2021 werd door de Vlaamse Regering het Zorginvesteringsplan goedgekeurd. Daarin voorziet de Vlaamse Regering de nodige middelen om de vragen van personen met een handicap in prioriteitengroep 1 versneld te kunnen beantwoorden. Op die manier wordt perspectief geboden aan de mensen met de meest dringende ondersteuningsvragen. Op dit moment wordt voor vragen binnen prioriteitengroep 1 gestreefd naar een terbeschikkingstelling van het persoonsvolgend budget binnen de 18 maanden op voorwaarde dat de aanvraagprocedure werd afgerond en een beslissing tot toewijzing werd opgemaakt. AANVRAGEN EN BEOORDELINGEN ================================================================================ 1.750 ondersteunings-plannen ingediend en beoordeeld 1.752 multidisciplinaire verslagen ingediend 1.596 vragen beoordeeld door de VTC Een persoonsvolgend budget moet aangevraagd worden via een ondersteuningsplan persoonsvolgend budget en een multidisciplinair verslag. Dat verslag bevat informatie die nodig is om de handicap, de zorgzwaarte en de dringendheid van de vraag te kunnen beoordelen. De Vlaamse toeleidingscommissie (VTC) beoordeelt vragen naar een persoonsvolgend budget. Het VAPH beslist of een persoonsvolgend budget kan toegewezen worden en neemt, op basis van informatie over de vraag en over de zorgzwaarte, een beslissing over de hoogte van het budget en de prioriteitengroep waarin de vraag ondergebracht kan worden INGEDIENDE EN BEOORDEELDE ONDERSTEUNINGSPLANNEN ================================================================================ Quote: "Er is een stijging van het aantal ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget in de eerste helft van 2022 merkbaar, ten opzichte van dezelfde periode in 2021. Mogelijk vinden meer personen opnieuw hun weg naar begeleidende diensten die hen bijstaan om een ondersteuningsplan persoonsvolgend budget in te dienen." In de eerste helft van 2022 werden 1750 ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget (OP PVB) ingediend: * 23,1 % werd ingediend door een dienst ondersteuningsplan (DOP). * 62,4 % werd ingediend door of met hulp van een dienst maatschappelijk werk (DMW) van een ziekenfonds. * 9,6 % werd ingediend met andere hulp (bijvoorbeeld hulp van een gebruikersorganisatie of iemand uit het netwerk). * 4,9 % werd ingediend zonder enige hulp. [Tabel: aantal ingediende ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget in de eerste helft van 2022 met onderverdeling per kwartaal][niet opgenomen] Bij het beoordelen van de ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget screent het VAPH eerst of er voldaan werd aan de leeftijds- en verblijfsvoorwaarden om een aanvraag in te dienen. Ook wordt gekeken of alle noodzakelijk vonnissen of volmachten werden toegevoegd. Indien nodig wordt extra informatie opgevraagd. Daarna wordt gecontroleerd of het ingestuurde plan volledig en correct ingevuld is. Alle vragen in het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget worden gecontroleerd op de aanwezigheid van een antwoord en er wordt een mathematische controle uitgevoerd op basis van de vraag naar zorg en ondersteuning. In een deel van de ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget bleken een of meerdere tekstvelden niet ingevuld te zijn. Bij een aantal ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget oversteeg de vraag naar zorg en ondersteuning (ondersteuningsfuncties en -frequenties) het maximum of was de combinatie van de gevraagde zorg en ondersteuning niet mogelijk. Een vraag naar oproepbare permanentie werd bijvoorbeeld vaak gecombineerd met een vraag naar maximale dag- en woonondersteuning. Bij een klein aantal ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget ontbrak een geldige handtekening. Vervolgens wordt het proces van vraagverheldering beoordeeld op basis van de beschrijving ervan in deel 4 van het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget, met uitzondering van de ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget die door een dienst ondersteuningsplan of door een dienst maatschappelijk werk van een ziekenfonds worden ingediend. Indien nodig wordt het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget ter correctie teruggestuurd. Er wordt daarbij voldoende uitgelegd welke informatie ontbreekt, zodat de cliënt zijn ondersteuningsplan persoonsvolgend budget goed kan aanvullen. Aantal [Tabel: aantal goedgekeurde ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget in de eerste helft van 2022: met of zonder correctie][niet opgenomen] In totaal werden 1621 ondersteuningsplannen persoonsvolgend budget goedgekeurd in de eerste helft van 2022, waarvan 11 % goedgekeurd werd nadat een correctie werd opgevraagd. Het indienjaar van het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget was niet relevant voor deze tabel. In de eerste helft van 2022 was slechts in 8 dossiers een verplichte doorverwijzing naar een dienst ondersteuningsplan of een dienst maatschappelijk werk van een ziekenfonds noodzakelijk. [Tabel: gemiddelde doorlooptijd tussen indiening en goedkeuring van ondersteuningsplannen PVB bij het VAPH, in dagen][niet opgenomen] De doorlooptermijn van de indiening van een ondersteuningsplan persoonsvolgend budget tot en met de goedkeuring ervan bedroeg in de eerste helft van 2022 gemiddeld 7,4 dagen. Het gaat daarbij om het gemiddeld aantal dagen tussen het ontvangen van het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget en het versturen van de goedkeuring van het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget, inclusief het wachten op opgevraagde informatie. Dat is opnieuw een daling ten opzichte van de voorgaande jaren. Als er geen gecorrigeerd ondersteuningsplan persoonsvolgend budget moest worden opgevraagd, bedroeg de gemiddelde doorlooptermijn in de eerste helft van 2022 4,5 dagen. INGEDIENDE MULTIDISCIPLINAIRE VERSLAGEN ================================================================================ Voor 1752 dossiers werd een multidisciplinair verslag ingediend. Het multidisciplinair verslag is modulair opgebouwd en bestaat uit de volgende drie modules: * module 'objectivering handicap': objectivering van de aanwezige stoornissen en bijhorende beperkingen en participatieproblemen * module 'objectivering ondersteuningsnood': objectivering van het zorgzwaarteprofiel van de persoon, vastgesteld op basis van een zorgzwaarte-instrument * module 'objectivering dringendheid': objectivering van de dringendheid van de vraag op basis van de onhoudbaarheid van de situatie Onderstaande tabel toont het aantal ingediende modules in de eerste helft van 2022, opgedeeld per type module en per kwartaal. [Tabel zonder bijschrift][niet opgenomen] Het aantal ingediende modules 'objectivering handicap' ligt lager dan de andere modules, omdat die module enkel wordt ingediend voor personen die nog niet eerder erkend werden als persoon met een handicap door het VAPH of voor personen bij wie er sinds hun erkenning een bijkomende handicap werd vastgesteld. De ingediende multidisciplinaire verslagen worden voorgelegd aan de Vlaamse toeleidingscommissie (VTC), die oordeelt over de erkenning van de handicap en de toekenning van een prioriteitengroep. De VTC oordeelt niet over de budgetcategorie: die wordt automatisch bepaald op basis van een combinatie van de gevraagde ondersteuningsfuncties en -frequenties (bepaald op basis van de ondersteuningsvraag in het ondersteuningsplan persoonsvolgend budget) en het zorgzwaarteprofiel (bepaald op basis van de objectivering van de ondersteuningsnood). Onderstaande tabellen tonen de toegewezen budgetcategorieën van de dossiers waarvoor in de eerste jaarhelft van 2022 een module 'objectivering ondersteuningsnood' werd ingediend. [Tabel zonder bijschrift][niet opgenomen] [Tabel zonder bijschrift][niet opgenomen] BEOORDEELDE AANVRAGEN DOOR DE VTC ================================================================================ In de aanvraagprocedure voor een persoonsvolgend budget beslist de Vlaamse toeleidingscommissie (VTC) voor ieder dossier over de erkenning van de handicap en over de aanwezigheid van maatschappelijke noodzaak (MaNo) en/of de toekenning van een prioriteitengroep (PG). ERKENNING VAN DE HANDICAP -------------------------------------------------------------------------------- In de eerste jaarhelft van 2022 beoordeelde de commissie de erkenning van de handicap in 252 dossiers. Onderstaande tabel toont het resultaat van die beoordeling. [Tabel zonder bijschrift][niet opgenomen] De gemiddelde doorlooptermijn voor de beoordeling van de erkenning van de handicap wordt berekend vanaf de datum van ontvangst van het multidisciplinair verslag tot de beoordeling door de commissie. De gemiddelde doorlooptermijn in de eerste jaarhelft van 2022 bedraagt 66 dagen. PRIORITERING VAN DE VRAAG -------------------------------------------------------------------------------- In de eerste jaarhelft van 2022 beoordeelde de commissie de dringendheid van de vraag in 1543 dossiers. Onderstaande tabel toont het resultaat van die beoordeling. [Tabel zonder bijschrift][niet opgenomen] De gemiddelde doorlooptermijn voor de beoordeling van de dringendheid van de vraag wordt berekend vanaf de datum van ontvangst van het multidisciplinair verslag tot de beoordeling door de commissie. De gemiddelde doorlooptermijn in de eerste jaarhelft van 2022 bedraagt 41 dagen. OPGESTARTE BUDGETHOUDERS ================================================================================ 97,44% van de nieuwe budgethouderszijn opgestart Quote: "De meeste persoonsvolgende budgetten blijven vlot starten." [Grafiek: aandeel opgestarte en niet-opgestarte nieuwe budgethouders in de eerste helft van 2022][niet opgenomen] De meeste van de nieuwe budgethouders (96,84 %) zijn gestart. 3,16 % was nog niet gestart op de rapporteringsdatum (3 oktober 2022). Dat ligt in het verlengde van vorige jaren. Van de niet-gestarte budgethouders gaf ruim 6 % aan het budget niet te zullen starten. Bijna 27 % startte niet binnen de opstarttermijn. Het persoonsvolgend budget werd om die reden ook stopgezet. Deze dossiers worden door het VAPH individueel opgevolgd. Voor twee derde van de nog niet-opgestarte budgethouders geldt bovendien dat zij zich nog binnen de opstarttermijn bevinden op het moment van rapportering. Dat is deels omdat ze nog ruimte hebben binnen de vier maanden opstarttermijn of omdat er sprake is van overmacht waardoor de opstarttermijn met vier maanden verlengd werd. Van de personen die startten met het persoonsvolgende budget, deed ruim 99 % dat binnen de 4 maanden. Net geen 80 % van de startende budgethouders deed dat binnen de 2 maanden na de terbeschikkingstelling. Voor 0,87 % van de budgethouders geldt dat ze pas na 4 maanden opstartten. Daar speelt vaak een reden van overmacht, zoals bijvoorbeeld een lange ziekenhuisopname. Wie een persoonsvolgend budget ter beschikking gesteld krijgt, heeft vier maanden tijd om te starten met het besteden ervan. Het VAPH volgt dat nauwgezet op en contacteert na ongeveer twee maanden de nieuwe budgethouders voor wie nog geen overeenkomst werd geregistreerd. Als uit de contactname blijkt dat de betrokkene problemen ondervindt om de geschikte ondersteuning te vinden en de besteding te starten, dan kan het VAPH hem doorverwijzen naar een bijstandsorganisatie. Indien nodig kan er na contact met een bijstandsorganisatie intensieve bemiddeling aangevraagd worden bij het VAPH. Lukt het echt niet om op te starten binnen de vooropgestelde vier maanden, maar heeft de budgethouder wel de nodige stappen daartoe ondernomen, dan kan een eenmalige verlenging van opnieuw vier maanden worden toegestaan. Als ook die periode verstreken is zonder opstart van het budget, wordt de terbeschikkingstelling gestopt. BESTEDING BUDGETTEN ================================================================================ 27.384 budgethouders PVB Quote: "27.384 budgethouders persoonsvolgend budget (PVB)" [Tabel: spreiding van de ter beschikking gestelde persoonsvolgende budgetten (zorggebonden middelen), referentiedatum 30.06.2022][niet opgenomen] Ten opzichte van 31 december 2021 merken we een stijging van het aantal budgethouders met 118 budgethouders. Verder stellen we vast dat een groot aantal personen aan wie een persoonsvolgend budget werd ter beschikking gesteld in de eerste helft van 2022, ervoor al een (deel- of tijdelijk) persoonsvolgend budget had. Voor de meeste budgethouders geldt nog steeds dat zij hun persoonsvolgend budget vanuit de transitie hebben verkregen. De tabel hierboven deelt de budgetten in per berekende budgetcategorie. Zo kunnen ook de budgetten die vanuit de transitie werden toegekend, worden ingedeeld in een categorie. Die budgetten hebben immers geen budgetcategorie zoals bepaald in de regelgeving, maar hun budget vormt een vertaling van de ondersteuning die genoten werd op het moment van de transitie. Voor de volledigheid geven we ook de evolutie van het aantal budgethouders mee op basis van de terbeschikkingstellingen vanaf 1 januari 2018. Die tonen een consequente stijging van het aantal houders van een persoonsvolgend budget. [Tabel: evolutie aantal budgethouders][niet opgenomen] PERSOONLIJKE-ASSISTENTIEBUDGET ================================================================================ 1.722 budgethouders PAB In de eerste jaarhelft van 2022 waren er 255 nieuwe toekenningen van een persoonlijke-assistentiebudget. Onder deze toekenningen bevinden zich 4 toekenningen via de spoedprocedure. De verdeling van deze toekenningen over de provincies en leeftijdcategorieën ziet er als volgt uit. [Tabel zonder bijschrift][niet opgenomen] De indeling naar leeftijd is gebaseerd op de leeftijd die cliënten hebben op 30 juni 2022. [Tabel zonder bijschrift][niet opgenomen] Op 30 juni 2022 waren er in totaal 1722 houders van een persoonlijke- assistentiebudget. Dat is een stijging met meer dan 7 % ten opzichte van 30 juni 2021. De kinderen en jongeren worden hieronder ingedeeld naar hun leeftijd op 30 juni 2022. [Tabel: aantal actieve PAB-budgethouders op 30.06.2022 (unieke cliënten)][niet opgenomen] Opgelet: de budgetcategorieën PAB verschillen van de budgetcategorieën PVB. [Tabel: aantal actieve PAB-budgethouders ingedeeld volgens budgetcategorie op 30.06.2022 (unieke cliënten)][niet opgenomen] [Tabel: budgetcategorieën PAB in 2022 (in euro)][niet opgenomen] HULPMIDDELEN ================================================================================ Hulpmiddelen en aanpassingen kunnen een persoon met een handicap helpen om activiteiten waarbij hij moeilijkheden ondervindt, uit te voeren: een traplift om de trap te overbruggen, een beeldschermloep om tekst vergroot te lezen, een trilwekker om gewekt te worden, een aangepaste woning, auto, computer of fiets... Het VAPH geeft tegemoetkomingen voor hulpmiddelen en aanpassingen. Ook voor blindengeleidehonden, incontinentiemateriaal en pedagogische hulp kan een persoon met een handicap bij het VAPH terecht. 45.638 gebruikers van hulpmiddelen en aanpassingen > 20.000 hulpmiddelen en aanpassingen aangevraagd ACTIEVE GEBRUIKERS ================================================================================ 45.638 gebruikers van hulpmiddelen en aanpassingen Quote: "De meeste actieve gebruikers van hulpmiddelen en aanpassingen zijn ouder dan 55 jaar (52 %)." Er zijn 45.638 actieve gebruikers van hulpmiddelen en aanpassingen.* [Tabel: aantal actieve gebruikers van hulpmiddelen en aanpassingen per leeftijdscategorie][niet opgenomen] * Een actieve gebruiker van hulpmiddelen en aanpassingen is gedefinieerd als een persoon met een handicap die een uitbetaling voor hulpmiddelen en aanpassingen gekregen heeft tussen 1 juli 2012 en 30 juni 2022 en die op 30 juni 2022 nog in leven was. AANVRAGEN EN BESLISSINGEN ================================================================================ > 20.000 hulpmiddelen en aanpassingen aangevraagd Quote: "Meer dan 20.000 hulpmiddelen werden aangevraagd." 16.190 personen hebben in de eerste helft van 2022 een uitbetaling voor hulpmiddelen en aanpassingen (individuele materiële bijstand of IMB) gekregen (rechtstreeks of via het derdebetalersysteem). In de eerste helft van 2022 werden 22.888 hulpmiddelen aangevraagd door 10.239 personen. De hulpmiddelen worden gebundeld in de refertelijst. De refertelijst geeft een overzicht van de tegemoetkomingen (refertebedragen) voor verschillende veelgevraagde hulpmiddelen en aanpassingen met de bijhorende refertetermijnen. Er zijn 7591 beslissingen verstuurd naar 6143 personen, waarvan 1526 weigeringen. In de eerste helft van 2022 werd geen aangepaste regelgeving van kracht. In die periode werd wel aan een aantal aanpassingen van de refertelijst gewerkt die op 1 oktober van kracht werden. Daarnaast werden een aantal aanpassingen voorbereid aan het Besluit van de Vlaamse Regering tot vaststelling van de criteria, voorwaarden en refertebedragen van de tussenkomsten in de individuele materiële bijstand voor de sociale integratie van personen met een handicap van 13 juli 2001. ORGANISATIES ================================================================================ Het VAPH registreert, erkent, vergunt en subsidieert verschillende diensten en organisaties om ondersteuning op maat te bieden aan personen met een handicap. 82 multifunctionele centra 256 vergunde zorgaanbieders 203 aanbieders van rechtstreeks toegankelijke hulp 100 groenezorg-initiatieven 3 residentiële units geïnterneerden 3 dagondersteuning in gevangenis 79 directe financiering geïnterneerden 30 geregistreerde ouderinitiatieven 5 gebruikers-verenigingen met informatieloket 88 multidisciplinaire teams 18 aanbieders wooninfrastructuur MULTIDISCIPLINAIRE TEAMS ================================================================================ 88 multidisciplinaire teams Er zijn minder multidisciplinaire teams (MDT's) dan in 2021. Dat komt voornamelijk door fusies en de bijhorende stopzettingen van erkenningen. Een multidisciplinair team is een dienst die personen met een (vermoeden van) handicap bijstaat bij de aanvraag voor ondersteuning bij het VAPH. Elk multidisciplinair team heeft zijn eigen specialisatie, zoals begeleiding of opvang voor minderjarigen, het aanvragen van een persoonsvolgend budget voor meerderjarigen of voor hulpmiddelen voor minder- en/of meerderjarigen. Een beperkt aantal teams is bovendien gespecialiseerd in specifieke handicaps. Een multidisciplinair team kan een basiserkenning hebben en mag dan multidisciplinaire verslagen opmaken voor vragen voor een persoonsvolgend budget (PVB). Boven op de basiserkenning kan het multidisciplinair team een specifieke erkenning hebben zoals een erkenning individuele materiële bijstand (IMB) of een erkenning huurhulpmiddelen bij snel degeneratieve aandoeningen. MULTIFUNCTIONELE CENTRA ================================================================================ 82 erkende multifunctionele centra In de eerste jaarhelft van 2022 waren er 82 erkende multifunctionele centra. Dat zijn er 3 minder dan eind 2021. Dat komt omdat 3 multifunctionele centra stopten door een reconversie van punten MFC naar rechtstreeks toegankelijke hulp. Multifunctionele centra hebben de opdracht om flexibele, vraaggestuurde trajecten aan te bieden voor minderjarige personen met een handicap. In de eerste helft van 2022 hebben 8808 cliënten gebruik gemaakt van de ondersteuning van een multifunctioneel centrum. 225 cliënten maakten in de eerste jaarhelft van 2022 gebruik van kortdurend verblijf. 122 van hen maakten ook gebruik van MFC-ondersteuning. De overige 103 cliënten maakten alleen gebruik van kortdurend verblijf. [Tabel: aantal cliënten in de multifunctionele centra per provincie (op basis van domicilie), per leeftijdscateogrie in de eerste jaarhelft van 2022][niet opgenomen] Een multifunctioneel centrum kan cliënten opnemen en ondersteunen tot en met de leeftijd van 21 jaar. Als er voldaan wordt aan een aantal voorwaarden, kan de ondersteuning tot en met de leeftijd van 25 jaar verdergezet worden. [Tabel: aantal personen dat gebruik maakte van de verschillende ondersteuningsfuncties in een MFC in de eerste helft van 2022][niet opgenomen] VERGUNDE ZORGAANBIEDERS ================================================================================ 256 vergunde zorgaanbieders Op 30 juni 2022 waren er in totaal 256 vergunde zorgaanbieders. Er zijn in de eerste jaarhelft van 2022 5 nieuwe vergunde zorgaanbieders gestart en daarnaast zijn er door fusies of overdracht ook 5 vergunde zorgaanbieders minder. Daardoor zijn er vergeleken met het jaarverslag van 2021 evenveel vergunde zorgaanbieders. Een vergunde zorgaanbieder is een zorgaanbieder bij wie meerderjarige personen met een handicap terechtkunnen voor niet-rechtstreeks toegankelijke zorg of ondersteuning. Die zorg en ondersteuning kan betaald worden met het persoonsvolgend budget. De vergunde zorgaanbieders hebben een vergunning van het VAPH om zorg en ondersteuning te bieden. Enkel zorgaanbieders die kwalitatieve zorg en ondersteuning aanbieden, kunnen een vergunning krijgen van het VAPH. Ze moeten daarvoor voldoen aan bepaalde kwaliteitseisen. AANBIEDERS VAN RECHTSTREEKS TOEGANKELIJKE HULP ================================================================================ 203 aanbieders van rechtstreeks toegankelijke hulp Op 30 juni 2022 waren er 203 erkende aanbieders van rechtstreeks toegankelijke hulp (RTH), goed voor 83.925,46 personeelspunten (minder- en meerderjarigen). Daarvan zijn 7759,68 personeelspunten toegekend voor RTH-kortverblijf. Naast kortverblijf zijn er 746,70 personeelspunten voor RTH-begeleid werken voor schoolverlaters in het kader van het project Geïntegreerd Breed Onthaal toegekend en 1990,31 personeelspunten voor globale individuele ondersteuning voor minderjarigen (GIO). In de eerste helft van 2022 waren er 214 aanbieders van rechtstreeks toegankelijke hulp die ondersteuning boden aan 22.897 cliënten, waarvan 10.127 minderjarigen en 12.770 meerderjarigen. Niet elke aanbieder van rechtstreeks toegankelijke hulp beschikt over een erkenning voor RTH. Er zijn ook niet-erkende aanbieders die punten afnemen van een erkende aanbieder. Daardoor is het aantal RTH-aanbieders hoger dan het aantal diensten dat over een erkenning beschikt. Enkel personen met een (vermoeden van) handicap die nog geen beroep doen op een persoonsvolgend budget, kunnen gebruik maken van rechtstreeks toegankelijke hulp, met een maximum van 8 punten op jaarbasis. Die kunnen ingezet worden voor een of meerdere ondersteuningsfuncties. [Tabel: overzicht van het aantal personen per gebruikte ondersteuningsfunctie in de eerste helft van 2022][niet opgenomen] In totaal werden in de eerste jaarhelft van 2022 22.897 personen ondersteund via rechtstreeks toegankelijke hulp. Als de aantallen in de bovenstaande tabel opgeteld worden, is de som groter dan 22.897. Dat is omdat een persoon van verschillende ondersteuningsfuncties gebruik gemaakt kan hebben. [Tabel: aantal gebruikers RTH eerste helft 2022 per leeftijdscategorie][niet opgenomen] [Tabel: overzicht van het aantal RTH-gebruikers in eerste helft 2022 per provincie o.b.v. domicilie van de cliënt][niet opgenomen] Daarnaast is er ook kortverblijf. Dat is een overnachting bij een RTH-aanbieder waaraan eventueel een dag dagopvang kan gekoppeld worden. Die capaciteit is bedoeld voor personen die op 1 januari 2017 de overstap maakten naar een persoonsvolgend budget en bij wie voor de bepaling van het budget werd rekening gehouden met minder dan 60 nachten woonondersteuning. In dat geval wordt het kortverblijf rechtstreeks gefinancierd door het VAPH. In de eerste helft van 2022 kregen 590 personen op die manier ondersteuning via kortverblijf. Tot slot kregen 661 personen in de eerste helft van 2022 globale individuele ondersteuning. Het gaat om laagdrempelige en snel inzetbare hulp in de gewone kinderopvang en/of school zodat kinderen met en zonder specifieke zorgbehoeften samen kunnen participeren. Er wordt ingezet op jonge kinderen met een (vermoeden van) handicap tot en met het eerste leerjaar. Kinderen kunnen gebruik maken van maximaal 4 RTH-punten op jaarbasis, die los staan van de 8 punten waar elk kind met een (vermoeden van) handicap gebruik van kan maken binnen rechtstreeks toegankelijke hulp GROENEZORGINITIATIEVEN ================================================================================ 100 groenezorg- initiatieven Op 30 juni 2022 waren er 100 groenezorginitiatieven geregistreerd. Een groenezorginitiatief is een initiatief van een bedrijf, vereniging of particulier waarin activiteiten van land- of tuinbouwproductie of andere activiteiten die betrekking hebben op de omgang met planten of dieren, deel uitmaken van de dagactiviteiten voor mensen uit kwetsbare groepen. De activiteiten gebeuren onder begeleiding. Voorbeelden van een groenezorginitiatief zijn een zorgboerderij, een dierenasiel, een dierenpension en een belevingshoeve. Ondersteuning door een groenezorginitiatief kan enkel betaald worden via het cashsysteem van het persoonsvolgend budget. In de eerste jaarhelft van 2022 sloten 122 houders van een persoonsvolgend budget 145 cashovereenkomsten met groenezorginitiatieven. Een houder van een persoonlijke-assistentiebudget (PAB) kan vanaf nu ook een overeenkomst met een groenezorginitiatief sluiten. In de eerste jaarhelft van 2022 hebben 32 houders van een persoonlijke-assistentiebudget 36 overeenkomsten gesloten bij een groenezorginitiatief. OUDERINITIATIEVEN ================================================================================ 30 ouderinitiatieven Ouderinitiatieven zijn initiatieven van ouders en/of andere familieleden tot de tweede graad van personen met een handicap die zorg en ondersteuning willen organiseren voor een groep van maximaal 15 personen met een handicap met en zonder persoonsvolgend budget en die zich kunnen zich laten registreren bij het VAPH. Het persoonsvolgend budget (PVB) kan bij een geregistreerd ouderinitiatief besteed worden. Het kan enkel in cash ingezet worden. Ouderinitiatieven moeten zich laten registreren als er collectieve ondersteuning wordt aangeboden. Op 30 juni 2022 waren 30 ouderinitiatieven geregistreerd bij het VAPH (5 nieuwe registraties in de eerste helft van 2022). Zij hadden in de loop van de eerste helft van 2022 69 gebruikers met 79 cashovereenkomsten via het persoonsvolgend budget (PVB). Voor het persoonlijke-assistentiebudget (PAB) waren dat 3 overeenkomsten bij 3 gebruikers. GEïNTERNEERDEN ================================================================================ 3 residentiële units geïnterneerden 3 vergunde zorgaanbieders organiseren een residentiële unit voor geïnterneerde personen met een handicap. Op 30 juni 2022 zijn zij samen erkend voor in totaal 50 plaatsen. 3 dagondersteuning in gevangenis 3 vergunde zorgaanbieders bieden dagondersteuning aan personen met een handicap in de gevangenis. In totaal zijn de 3 organisaties erkend voor 1647 personeelspunten. 79 directe financiering geïnterneerden 79 vergunde zorgaanbieders zijn geregistreerd in het kader van de directe financiering voor geïnterneerde personen met een handicap. In de eerste jaarhelft van 2022 werden 46 aanvragen van personen met een handicap voor de doelgroep geïnterneerden ingediend. 33 aanvragen werden goedgekeurd, 4 aanvragen werden stopgezet (redenen: 1x overlijden, 2x onvolledige aanvraag, 1x niet verblijvend in forensische setting die toegang geeft tot procedure geïnterneerden) en 9 aanvragen zijn nog lopende. Het gaat in totaal om 7 aanvragen voor de residentiële opvang van geïnterneerden en 37 aanvragen voor de directe financiering. Bij de 2 onvolledige aanvragen was het niet duidelijk of er opvang in een residentiële unit voor geïnterneerden of een oplossing via directe financiering nodig is. Nog eens 5 geïnterneerden kregen in de eerste jaarhelft van 2022 een goedkeuring voor de procedure geïnterneerden van een aanvraag die ze in 2020 deden: 2 goedkeuringen voor de residentiële opvang van geïnterneerden en 3 goedkeuringen voor de directe financiering. Tussen 1 januari en 30 juni 2022 werden 15 opnames via deze procedure gerealiseerd: 4 geïnterneerden vonden een plaats in de residentiële units voor geïnterneerde personen met een handicap en 11 geïnterneerden konden terecht bij een vergunde zorgaanbieder. De begeleiding van 13 geïnterneerden bij een vergunde zorgaanbieder werden in de eerste jaarhelft van 2022 gestopt: 9 omwille van de terbeschikkingstelling van een persoonsvolgend budget, 3 vanwege een terugkeer naar een beveiligde setting en 1 door overlijden. In de residentiële units voor geïnterneerden werden 2 begeleidingen stopgezet tijdens die periode: 1 van beide maakte de overgang naar de directe financiering geïnterneerden. WOONINFRASTRUCTUUR ================================================================================ 18 erkende wooninfrastructuur Het VAPH erkent 18 organisaties die wooninfrastructuur ter beschikking stellen aan personen met een handicap. Dat is één organisatie meer dan vorig jaar. Deze organisaties zijn verenigingen zonder winstoogmerk (vzw's) of coöperatieve vennootschappen erkend als sociale onderneming door de Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie. Ze kunnen erkend worden voor wooninfrastructuur als ze hun woning ter beschikking stellen aan personen met een handicap met een duidelijk vast te stellen behoefte aan zorg en ondersteuning. Met die erkenning kunnen organisaties aanspraak maken op een verminderde btw van 6 procent en een verminderde onroerende voorheffing. EXTRA MIDDELEN ================================================================================ Quote: "Het Zorginvesteringsplan zorgt voor perspectief voor alle mensen in prioriteitengroep 1." In de meerjarenbegroting die opgemaakt werd bij de start van de nieuwe Vlaamse Regering in 2019, werd een extra budget van 270 miljoen euro per jaar voorzien voor de sector handicap voor de periode 2020-2024. In 2020 werd daarvan 40 miljoen euro geïnvesteerd. De overige 230 miljoen euro werd door de Vlaamse Regering beschikbaar gesteld vanaf 2021. Met deze middelen wil de Vlaamse Regering personen met een handicap met de meest dringende vragen perspectief bieden. Daartoe werd het Zorginvesteringsplan goedgekeurd. ZOVEEL MOGELIJK PERSOONSVOLGENDE BUDGETTEN EN PERSOONLIJKE-ASSISTENTIEBUDGETTEN -------------------------------------------------------------------------------- 15 % van de middelen gaat naar ondersteuning voor minderjarigen en 85 % naar ondersteuning voor meerderjarigen. Wat betreft minderjarigen wordt in 2022 6,25 miljoen euro ingezet om bijkomende persoonlijke-assistentiebudgetten toe te kennen en 3 miljoen euro voor bijkomende persoonsvolgende convenanten. Een persoonsvolgende convenant is een persoonsvolgend budget dat een geïndividualiseerd aanbod bij een zorgaanbieder toelaat op maat van een minderjarige of jongvolwassene met een handicap. Het budget voor meerderjarigen wordt ingezet voor bijkomende persoonsvolgende budgetten via de automatische-toekenningsgroepen en de prioriteitengroepen. De uitbreidingsmiddelen voor meerderjarigen worden ingezet voor terbeschikkingstellingen aan mensen in de prioriteitengroepen. In het Zorginvesteringsplan werd de doelstelling vooropgeplaatst om de wachttijd in prioriteitengroep 1 in te perken tot 18 maanden. In 2022 zal deze doelstelling gerealiseerd worden en zal aan alle mensen met een prioriteringsdatum vóór 30 juni 2021 in prioriteitengroep 1 een persoonsvolgend budget ter beschikking gesteld worden. Daarenboven werd ervoor gekozen na de begrotingscontrole van september om niet-ingezette middelen van 2022, ruim 15 miljoen euro, opnieuw in te zetten voor het ter beschikking stellen van persoonsvolgende budgetten. Daardoor was het mogelijk om bijkomend in prioriteitengroep 1 alle mensen met een prioriteringsdatum én een toewijzingsdatum voor 1 oktober 2022 versneld hun persoonsvolgend budget ter beschikking te stellen. In totaal wordt de kost voor de terbeschikkingstellingen in 2022 in prioriteitengroep 1 geraamd op 43,9 miljoen euro. Daarvan is 12,4 miljoen euro ter beschikking gesteld in de eerste jaarhelft van 2022. Daarnaast werd ook 20 miljoen euro werd vrijgemaakt voor gedeeltelijke budgetten aan mensen in prioriteitengroep 2. Deze budgetten zijn gestart op 1 december 2022. 53,2 MILJOEN EURO VOOR AUTOMATISCHE-TOEKENNINGSGROEPEN -------------------------------------------------------------------------------- Tot slot zijn er ook terbeschikkingstellingen voor mensen in een automatische-toekenningsgroep. De kost van de automatische-toekenningsgroepen - zoals bijvoorbeeld personen in een noodsituatie die versneld een persoonsvolgend budget ter beschikking gesteld krijgen - wordt ingeschat op 53,2 miljoen euro in 2022. Dat bedrag wordt gefinancierd met middelen die vrijkomen door uitstroom door overlijden of stopzettingen. Maar die middelen zijn onvoldoende om alle automatische-toekenningsgroepen te financieren. De overige kosten worden opgevangen door middelen die overgeheveld worden vanuit andere beleidsvelden binnen het beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin.